Комуністи – (не) більшовики: про переведення членів Комуністичної партії Закарпатської України до складу ВКП(Б)
Ключові слова:
радянізація, чистки, Закарпатська Україна
Анотація
У статті досліджується питання переведення членів Комуністичної партії Закарпатської України до складу Всесоюзної Комуністичної партії
(більшовиків) в період Закарпатської України та перші роки радянської влади в Закарпатській області. Автор зазначає, що, незважаючи на те, що КПЗУ взяла на себе провідну роль у питанні возз’єднання Закарпаття з УРСР, відновленні зруйнованого господарства, проведенні земельної
реформи, націоналізації та інших "радянських" нововведень, довіра до її членів з боку ВКП(б) була слабкою. КПЗУ протягом кількох років піддавалася "чисткам". Вказано на причини, перебіг і результати чисток. Чи не єдиним аргументом отримати членство ВКП(б) став ідеологічний принцип – цілковита відданість ідеям комунізму, відсутність "інакодумства", ініціативи прийняття рішень на місцевому рівні, чітке виконання інструкцій вищих партійних органів.
Посилання
1. Ynformatsyy v TsK VKP(b) y TsK KP(b)Ukrayny o khode vidachy partyinikh byletov VKP(b), bivshym chlenam KPZU, o sostoianyy Zakarpatskoi oblastnoi partyinoi orhanyzatsyy (13.05.1946–05.09.1946) // Derzhavnyi arkhiv Zakarpatskoi oblasti (DAZO). Fond (F.) P-1. Op.1. Spr. 99. 104 ark.
2. Otchёt o rabote otdela kadrov Zakarpatskoho obkoma KP(b)U za 1946 hod // DAZO. F.P-1. Op.1. Spr.128. 64 ark.
3. Protokol 1-y partyinoi konferentsyy Tsentralnoho Komyteta Kommunystycheskoi Partyy Zakarpatskoi Ukrayny / 1-y ekz. / (19.11.1944) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr.1. 53 ark.
4. Ynstruktsyy TsK KPZU horkomam okruzhkomam partyy o nalazhyvanyy orhanyzatsyonno-partyinoi raboty (24.11.1944) // DAZO. F.P-4.
Op.1. Spr.13. 11 ark.
5. Stenohramma soveshchanyia zaveduiushchykh orhynstruktorskymy otdelamy horkomov, okruzhkomov KPZU o pryvedenyy v poriadok del po pryemu v KPZU y podhotovke k obmenu partyinыkh dokumentov (2–i эkz.) (1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 61. 18 ark.
6. Stenohramma soveshchanyia zaveduiushchykh orhynstruktorskymy otdelamy horkomov, okruzhkomov KPZU o pryvedenyy v poriadok del po pryemu v KPZU y podhotovke k obmenu partyinыkh dokumentov (3-y эkz.) (1945) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr. 62. 17 ark.
7. Protokol №1 soveshchanyi pervykh y vtorykh sekretarei y zaveduiushchykh orhotdelamy horkomov y okruzhkomov KPZU o sostoianyy raboty
y vypolnenyy reshenyia yiunskoho Plenuma TsK KPZU y zadachakh partyinoi orhanyzatsyy Zakarpatskoi Ukrayny (25.06.1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 63. 29 ark.
8. Ynformatsyy, otchet orhotdela TsK KPZU TsK KP(b)U po voprosam orhanyzatsyonno-partyinoi raboty (10.05.1945–02.11.1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 79.
23 ark.
9. Statystycheskye otchety TsK KPZU, horkomov, okruzhkomov partyy o kachestvennom, kolychestvennom sostave partyinykh orhanyzatsyi (01.02.1945–31.12.1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 165. 30 ark.
10. Spysky sekretarei pervychnykh orhanyzatsyy KPZU v Uzhhorodskoi horodskoi, Berehovskoi, Volovskoi, Mukachevskoi, Rakhovskoi, Tiachevskoi,
Khustskoi okruzhnykh partorhanyzatsyi (16.04.1945–17.05.1945) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr. 166. 11 ark.
11. Spysky chlenov KPZU po h. Mukachevo, Velykoberezniansklomu, Yrshavskomu, Mukachevskomu, Sevliushskomu, Khustskomu okruhakh (20.03.1945–23.08.1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 167. 37 ark.
12. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Mukachevskom, Uzhhorodskom horkomakh KP/b/U
(1946) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr.168. 33 ark.
13. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Berehovskom, Volovskom okruzhkomakh KP/b/U (1946) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr. 169. 32 ark.
14. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Volovetskom, Velykobereznianskom okruzhkomakh KP/b/U (1946) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr.170. 35 ark.
15. Zhurnal ucheta rassmotrennыkh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Mukachevskom, Rakhovskom okruzhkomakh KP/b/U
(1946) // DAZO. F.P-4. Op.т1. Spr. 172. 35 ark.
16. Zhurnal ucheta rassmotrennыkh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Perechynskom, Khustskom okruzhkomakh KP/b/U
(1946) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 173. 35 ark.
17. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Sevliushskom, Tiachevskom okruzhkomakh KP/b/U
(1946) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 174. 35 ark.
18. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Uzhhorodskom okruzhkome KP/b/U (1946) // DAZO.
F.P-4. Op. 1. Spr.175. 34 ark.
19. Spravky ob ukomplektyrovanyy rukovodiashchymy rabotnykamy oblastnykh, horodskykh y raionnykh, partyinykh, sovetskykh y khoziaistvennыkh orhanyzatsyi Zakarpatskoi oblasty, Ukraynskoi Sovetskoi Sotsyalystycheskoi Respublyky (19.03.1945–18.12.1945) // Tsentralnyi derzhavnyi arkhiv hromadskykh orhanizatsii Ukrainy (TsDAHO Ukrainy). F.1. Op. 23. Spr. 1428. 17 ark.
20. Ynformatsyy, spravky o provedenyy plenumov obkomov KP(b)U, aktyvov, raionnykh partyinykh sobranyi y o sostoianyy raboty partyinykh orhanyzatsyi Zakarpatskoi, Yzmaylskoi y Chernyhovskoi oblastei (23.11.1946–06.12.1946) // TsDAHO Ukrainy. F.1. Op. 23. Spr. 2667. 123 ark.
21. Ynformatsyonnye biulleteny o khode rassmotrenyia del po vydache partyinykh dokumentov, faktakh prytuplenyia polytycheskoi bdytelnosty v
sokhranenyy partyinыkh dokumentov y nekotorыkh momentakh yz praktyky raboty mestnykh partyinykh orhanyzatsyi v Zakarpatskoi oblasty (03.01.1946–
25.07.1946) // TsDAHO Ukrainy. F. 1. Op. 23. Spr. 2695. 29 ark.
22. Dokladnye zapysky Upravlenyia po proverke partyinykh orhanov TsK VKP(b) y TsK KP(b)U, sekretaria obkoma KP(b)U sekretariu TsK KP(b)U, t.
Kahanovychu L.M., "O nekotorykh nedostatkakh v rabote Zakarpatskoho obkoma KP(b)U po obmenu partyinykh dokumentov byvshym chlenam kompartyy Zakarpatskoi oblasty (05.06.1947–01.07.1947) // TsDAHO Ukrainy. F. 1. Op. 23. Spr. 4079. 13 ark.
23. Dokladnye zapysky, spravky o sostoianyy partyinoi ucheby, propahandystskoi y ohranyzatsyonno-massovoi raboty v Zakarpatskoi oblasty. Aprel 1946 – 26.02.1947 // TsDAHO Ukrainy. F. 1. Op. 70. Spr. 455. 82 ark.
24. 19 lystopada 1944 r. – Lyst vid 1-yi konferentsii KPZU Tsentralnomu Komitetovi Komunistychnoi partii Radianskoho Soiuzu pro prahnennia trudiashchykh Zakarpattia vozziednatysia z Radianskoiu Ukrainoiu // Tam samo. – S. 66–67.
25. 19 lystopada 1944 r. – Rezoliutsiia pershoi konferentsii KPZU pro cherhovi zavdannia partiinykh orhanizatsii // Tam samo. S.62–66.
26. Prohramma y Ustav VKP(b) 1934 h. URL: http://www.leftinmsu. narod.ru/polit_files/books/Programma_i_ustav_VKPb.htm#p00
27. Ustav Vsesoiuznoi kommunystycheskoi partyy (bolshevykov) (1939 h.) URL: ttp://www.opentextnn.ru/history/rushist/sovigu/libraries/ustavkpss/?id=6922
28. Makara M. Aktyvizatsiia diialnosti komunistychnykh orhanizatsii. Utvorennia KPZU Narysy istorii Zakarpattia (1918–1945 rr.). Uzhhorod. 1995. T. 2. Rozdil IKh. S. 583–592.
29. Makara M. Zakarpatska Ukraina: shliakh do vozziednannia, dosvid rozvytku (zhovten 1944 – sichen 1946 rr.). Uzhhorod: Patent, 1995. 108 s.
30. Makara M. Utverdzhennia radianskoho ladu. Kadrova polityka Narysy istorii Zakarpattia. T. III (1946–1991). Uzhhorod: Hosprozrakhunkovyi redaktsiino-
vydavnychyi viddil upravlinnia u spravakh presy ta informatsii, 2003. S. 43–57.
31. Narysy istorii Zakarpatskoi oblasnoi partiinoi orhanizatsii. – Uzhhorod, 1980. – 320 s.
32. Protko T. Stanovlenye sovetskoi totalytarnoi systemy v Belausy (1917–1941). Mynsk: Tesei, 2002. 688 s.
33. Saifulina Yu. Radianizatsiia Pivnichnoi Bukovyny u 1940–1941 rr.: administratyvno-pravovyi aspekt / Yu. Saifulina // Universytetski naukovi zapysky. 2008. № 4 (28). S. 58–64.
34. Starodubets H. Dzherela rekrutuvannia partiino-radianskoi nomenklatury zakhidnykh oblastei URSR v 1944–1946 rokakh. Naukovi pratsi istorychnoho
fakultetu Zaporizkoho natsionalnoho universytetu. 2014. Vyp. 40. S. 141–145.
35. Shershun I. Delehan V. Do pytannia pro perekhid vlady na Zakarpatti vid narodnykh komitetiv do mistsevykh rad deputativ trudiashchykh. Naukovyi
visnyk Uzhhorodskoho universytetu. Seriia Istoriia. Vyp. 2. Uzhhorod, 1998. S. 70–74.
2. Otchёt o rabote otdela kadrov Zakarpatskoho obkoma KP(b)U za 1946 hod // DAZO. F.P-1. Op.1. Spr.128. 64 ark.
3. Protokol 1-y partyinoi konferentsyy Tsentralnoho Komyteta Kommunystycheskoi Partyy Zakarpatskoi Ukrayny / 1-y ekz. / (19.11.1944) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr.1. 53 ark.
4. Ynstruktsyy TsK KPZU horkomam okruzhkomam partyy o nalazhyvanyy orhanyzatsyonno-partyinoi raboty (24.11.1944) // DAZO. F.P-4.
Op.1. Spr.13. 11 ark.
5. Stenohramma soveshchanyia zaveduiushchykh orhynstruktorskymy otdelamy horkomov, okruzhkomov KPZU o pryvedenyy v poriadok del po pryemu v KPZU y podhotovke k obmenu partyinыkh dokumentov (2–i эkz.) (1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 61. 18 ark.
6. Stenohramma soveshchanyia zaveduiushchykh orhynstruktorskymy otdelamy horkomov, okruzhkomov KPZU o pryvedenyy v poriadok del po pryemu v KPZU y podhotovke k obmenu partyinыkh dokumentov (3-y эkz.) (1945) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr. 62. 17 ark.
7. Protokol №1 soveshchanyi pervykh y vtorykh sekretarei y zaveduiushchykh orhotdelamy horkomov y okruzhkomov KPZU o sostoianyy raboty
y vypolnenyy reshenyia yiunskoho Plenuma TsK KPZU y zadachakh partyinoi orhanyzatsyy Zakarpatskoi Ukrayny (25.06.1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 63. 29 ark.
8. Ynformatsyy, otchet orhotdela TsK KPZU TsK KP(b)U po voprosam orhanyzatsyonno-partyinoi raboty (10.05.1945–02.11.1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 79.
23 ark.
9. Statystycheskye otchety TsK KPZU, horkomov, okruzhkomov partyy o kachestvennom, kolychestvennom sostave partyinykh orhanyzatsyi (01.02.1945–31.12.1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 165. 30 ark.
10. Spysky sekretarei pervychnykh orhanyzatsyy KPZU v Uzhhorodskoi horodskoi, Berehovskoi, Volovskoi, Mukachevskoi, Rakhovskoi, Tiachevskoi,
Khustskoi okruzhnykh partorhanyzatsyi (16.04.1945–17.05.1945) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr. 166. 11 ark.
11. Spysky chlenov KPZU po h. Mukachevo, Velykoberezniansklomu, Yrshavskomu, Mukachevskomu, Sevliushskomu, Khustskomu okruhakh (20.03.1945–23.08.1945) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 167. 37 ark.
12. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Mukachevskom, Uzhhorodskom horkomakh KP/b/U
(1946) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr.168. 33 ark.
13. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Berehovskom, Volovskom okruzhkomakh KP/b/U (1946) // DAZO. F.P-4. Op.1. Spr. 169. 32 ark.
14. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Volovetskom, Velykobereznianskom okruzhkomakh KP/b/U (1946) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr.170. 35 ark.
15. Zhurnal ucheta rassmotrennыkh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Mukachevskom, Rakhovskom okruzhkomakh KP/b/U
(1946) // DAZO. F.P-4. Op.т1. Spr. 172. 35 ark.
16. Zhurnal ucheta rassmotrennыkh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Perechynskom, Khustskom okruzhkomakh KP/b/U
(1946) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 173. 35 ark.
17. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Sevliushskom, Tiachevskom okruzhkomakh KP/b/U
(1946) // DAZO. F.P-4. Op. 1. Spr. 174. 35 ark.
18. Zhurnal ucheta rassmotrennykh chlenov KPZU po perevodu v chleny VKP/b/ v obkome partyy y Uzhhorodskom okruzhkome KP/b/U (1946) // DAZO.
F.P-4. Op. 1. Spr.175. 34 ark.
19. Spravky ob ukomplektyrovanyy rukovodiashchymy rabotnykamy oblastnykh, horodskykh y raionnykh, partyinykh, sovetskykh y khoziaistvennыkh orhanyzatsyi Zakarpatskoi oblasty, Ukraynskoi Sovetskoi Sotsyalystycheskoi Respublyky (19.03.1945–18.12.1945) // Tsentralnyi derzhavnyi arkhiv hromadskykh orhanizatsii Ukrainy (TsDAHO Ukrainy). F.1. Op. 23. Spr. 1428. 17 ark.
20. Ynformatsyy, spravky o provedenyy plenumov obkomov KP(b)U, aktyvov, raionnykh partyinykh sobranyi y o sostoianyy raboty partyinykh orhanyzatsyi Zakarpatskoi, Yzmaylskoi y Chernyhovskoi oblastei (23.11.1946–06.12.1946) // TsDAHO Ukrainy. F.1. Op. 23. Spr. 2667. 123 ark.
21. Ynformatsyonnye biulleteny o khode rassmotrenyia del po vydache partyinykh dokumentov, faktakh prytuplenyia polytycheskoi bdytelnosty v
sokhranenyy partyinыkh dokumentov y nekotorыkh momentakh yz praktyky raboty mestnykh partyinykh orhanyzatsyi v Zakarpatskoi oblasty (03.01.1946–
25.07.1946) // TsDAHO Ukrainy. F. 1. Op. 23. Spr. 2695. 29 ark.
22. Dokladnye zapysky Upravlenyia po proverke partyinykh orhanov TsK VKP(b) y TsK KP(b)U, sekretaria obkoma KP(b)U sekretariu TsK KP(b)U, t.
Kahanovychu L.M., "O nekotorykh nedostatkakh v rabote Zakarpatskoho obkoma KP(b)U po obmenu partyinykh dokumentov byvshym chlenam kompartyy Zakarpatskoi oblasty (05.06.1947–01.07.1947) // TsDAHO Ukrainy. F. 1. Op. 23. Spr. 4079. 13 ark.
23. Dokladnye zapysky, spravky o sostoianyy partyinoi ucheby, propahandystskoi y ohranyzatsyonno-massovoi raboty v Zakarpatskoi oblasty. Aprel 1946 – 26.02.1947 // TsDAHO Ukrainy. F. 1. Op. 70. Spr. 455. 82 ark.
24. 19 lystopada 1944 r. – Lyst vid 1-yi konferentsii KPZU Tsentralnomu Komitetovi Komunistychnoi partii Radianskoho Soiuzu pro prahnennia trudiashchykh Zakarpattia vozziednatysia z Radianskoiu Ukrainoiu // Tam samo. – S. 66–67.
25. 19 lystopada 1944 r. – Rezoliutsiia pershoi konferentsii KPZU pro cherhovi zavdannia partiinykh orhanizatsii // Tam samo. S.62–66.
26. Prohramma y Ustav VKP(b) 1934 h. URL: http://www.leftinmsu. narod.ru/polit_files/books/Programma_i_ustav_VKPb.htm#p00
27. Ustav Vsesoiuznoi kommunystycheskoi partyy (bolshevykov) (1939 h.) URL: ttp://www.opentextnn.ru/history/rushist/sovigu/libraries/ustavkpss/?id=6922
28. Makara M. Aktyvizatsiia diialnosti komunistychnykh orhanizatsii. Utvorennia KPZU Narysy istorii Zakarpattia (1918–1945 rr.). Uzhhorod. 1995. T. 2. Rozdil IKh. S. 583–592.
29. Makara M. Zakarpatska Ukraina: shliakh do vozziednannia, dosvid rozvytku (zhovten 1944 – sichen 1946 rr.). Uzhhorod: Patent, 1995. 108 s.
30. Makara M. Utverdzhennia radianskoho ladu. Kadrova polityka Narysy istorii Zakarpattia. T. III (1946–1991). Uzhhorod: Hosprozrakhunkovyi redaktsiino-
vydavnychyi viddil upravlinnia u spravakh presy ta informatsii, 2003. S. 43–57.
31. Narysy istorii Zakarpatskoi oblasnoi partiinoi orhanizatsii. – Uzhhorod, 1980. – 320 s.
32. Protko T. Stanovlenye sovetskoi totalytarnoi systemy v Belausy (1917–1941). Mynsk: Tesei, 2002. 688 s.
33. Saifulina Yu. Radianizatsiia Pivnichnoi Bukovyny u 1940–1941 rr.: administratyvno-pravovyi aspekt / Yu. Saifulina // Universytetski naukovi zapysky. 2008. № 4 (28). S. 58–64.
34. Starodubets H. Dzherela rekrutuvannia partiino-radianskoi nomenklatury zakhidnykh oblastei URSR v 1944–1946 rokakh. Naukovi pratsi istorychnoho
fakultetu Zaporizkoho natsionalnoho universytetu. 2014. Vyp. 40. S. 141–145.
35. Shershun I. Delehan V. Do pytannia pro perekhid vlady na Zakarpatti vid narodnykh komitetiv do mistsevykh rad deputativ trudiashchykh. Naukovyi
visnyk Uzhhorodskoho universytetu. Seriia Istoriia. Vyp. 2. Uzhhorod, 1998. S. 70–74.
Переглядів анотації: 104
Опубліковано
2019-01-17
Як цитувати
.
Розділ
Історія
Авторське право (c) 2018 Література та культура Полісся
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.
